Na pewno coś kojarzymy z terminem np. dziecko jest apatyczne czyli jakieś takie nie obecne, nie chętne do zabawy, jeść nie chce, wręcz jest zamknięte w sobie. Najogólniej ujmując apatia to stan naszej psychiki, który sprawia, że spada nam do odczuwanie emocji i bodźców fizycznych. Osoba doświadczająca apatii niechętnie podejmuje wszelkiego rodzaju aktywności, wycofuje się z już nawiązanych relacji społecznych i unika budowania nowych. Patrząc na człowieka apatycznego doznajemy wrażenia, iż stracił chęć życia do podejmowania jakichkolwiek aktywności. Ogranicza codzienne obowiązki do niezbędnego minimum. Spawy, które sprawiały przyjemność i radość życia, stanowiły rozrywkę czy były źródłem relaksu przestają mieć znaczenie. Spożywanie posiłków czy rozmowy z bliskimi przestały być ciekawe. Człowiek staje się jakby robotem wykonującym niektóre czynności odruchowo, odczuwa rezygnację i zniechęcenie do wszystkiego i wszystkich.

Jak poznać osobę z apatią?

Widać to chociażby po spadku aktywności fizycznej. Nic się nie chce. Nawet osoba taka potrafi przestać dbać o wygląd zewnętrzny. Osoba apatyczna ma większą skłonność do odczuwania smutku i przygnębienia. Radość staje się zauważalnym deficytem u takiej osoby. Poczucie braku odczuwania jakichkolwiek emocji sprawiające wrażenie otępienia emocjonalnego. Osoba taka wycofuje się z relacji społecznych. Unika spotkań, imprez, wydarzeń rodzinnych. Innym zauważalnym czynnikiem jest to, iż osoba taka ma problem z uczeniem się, zapamiętywaniem, krótko – koncentracją. Doświadczając apatii słabiej czytamy informacje płynące z ciała. Reakcje związane z podstawowymi potrzebami jak głód, pragnienie czy pociąg seksualny są mocno ograniczone. Często ale nie zawsze apatia wiąże się z mniejszą wrażliwością na ból fizyczny. Często osoby takie najchętniej zamknęłyby się jak niedźwiedź w swojej gawrze o spałyby bez przerwy. Natomiast u innych może tez objawiać się to dla odmiany trudnościami z zaśnięciem i notorycznym niewyspaniem.

No i wreszcie dochodzimy do tematu – skąd się bierze ten stan apatii

Przypomnij sobie np. ten stan zmęczenia jak to mówią przesilenia wiosennego albo ogromnego zmęczenie po jakiejś podróży długiej. Każdy czasem doświadcza obniżonej dyspozycyjności psycho-fizycznej. Kilka dni obniżonego nastroju jest naturalnym elementem rytmu funkcjonowania człowieka. Jednak jeżeli ten czas zaczyna się przedłużać – trzeba poszukać przyczyny. Często apatia jest dla nas sygnałem ostrzegawczym, który mówi, że czas zadbać o odpoczynek i zdrowie. Myśląc o swoim stanie psychofizycznym zawsze warto najpierw wykluczyć medyczne powody apatii. Stan ten może współwystępować z wieloma dolegliwościami jak chorobami układu krążenia czy cukrzycą. Często wynika z doświadczania ciągłego bólu wynikającego z chorób układu ruchu, bywa też, że wiąże się z przyjmowaniem zestawu konkretnych leków. Jeśli czujesz w tym obszarze zaniepokojenie warto zasięgnąć porady lekarza. Zaburzenia, choroby psychiczne również mogą być przyczyną doświadczania apatii dlatego konsultacja ze specjalistą może pomóc wykluczyć tego typu dolegliwość lub podjąć niezwłocznie leczenie czy terapię. Trudne doświadczenia o znamionach urazu psychicznego tzw. trauma również mogą wywołać stan apatii. Odcinając się od emocji i odczuć fizycznych, organizm próbuje poradzić sobie z nadmiernym stresem, jakiego doświadczył. To może być wypadek komunikacyjny, rozstanie z bliską osoba, diagnoza przewlekłej choroby. Korzystne w takiej sytuacji byłoby skonsultowanie się z psychologiem.

Innym powodem apatii jest przewlekły stres związany z wykonywanym zawodem, trudnościami rodzinnymi, przeciągającymi się kłopotami finansowymi, nadmiarem problemów do rozwiązania. Tu może dojść już do depresji, a to jeszcze bardziej może pogorszyć stan. Konieczność ciągłego narażania się na nadmierną stymulację i brak możliwości odpoczynku czy regeneracji to czynniki sprzyjające występowaniu pewnego rodzaju apatii. Intensywny tryb życia, szybkie tempo życia i brak możliwości redukowania napięcia emocjonalnego często stanowią źródło apatii.  Osoby dorastające, nastolatki często doświadczają obniżonego nastroju, co z jednej strony wynika z norm rozwojowych, z drugiej zaś nie powinno usypiać czujności opiekunów. U osób starszych doświadczanie przewlekłego bólu czy zmaganie się z chorobami jest częstym doświadczeniem.

Jak poradzić sobie z tym stanem apatycznym samemu?

Jeżeli apatia jest chwilowym stanem, można spróbować sobie z nią poradzić sposobami domowymi np. wprowadzić kilka zmian do swojego planu dnia. Wygospodarować czas na odpoczynek, regenerację, poświęcić więcej uwagi równowadze między życiem zawodowym a prywatnym. Regularna praktyka relaksacji, trening autogenny czy udział w warsztatach redukujących stres może przynieść oczekiwane rezultaty. Zatroszczenie się o zdrową, zbilansowaną dietę i regularny wysiłek fizyczny powinny w pewnym stopniu złagodzić negatywne odczucia związane z apatią. W zdrowym ciele –zdrowy duch jak mówi stare dobre porzekadło. Jednak gdy mija 3-4 tygodnie a stan się nie zmienia – idźmy do lekarza!

Trener EFRI no 610605
Rudi Stankiewicz